Tag: noun

чароғ

чароғ: lamp, light

Чароғи бадан чашм аст.
The lamp of the body is the eye.
Чароғро афрӯхта, на дар зери зарфе, балки бар чароғдон мегузоранд, ва он гоҳ ба ҳама касоне ки дар хонаанд, рӯшноӣ медиҳад.
They light a lamp and put it not under a container, but on a lamp stand, and then it gives light to all people who are in the house.

Bonus:
чароғдон: lamp stand
газчароғ: gas light
пилтачароғ: wick lamp (kerosene lamp)

даромадгоҳ

даромадгоҳ: entryway, entrance

Дар даромадгоҳи мактаб арчаи калонеро бо бозичаҳо ороиш медоданд.
In the entryway of the school they would decorate a big (New Year’s) tree with ornaments.
Дар даромадгоҳи меҳмонхона, дар болои зинапоя, марду занҳои хушлибос истода гап мезаданд.
In the entryway of the hotel, on the stairs, nicely dressed men and women would stand and talk.

Bonus:
даромадгоҳи боғ: park entrance
даромадгоҳи театр: entryway of the theatre
даромадгоҳи шаҳр: entrance to the city

кас

кас: person

Маълум шуд, ки дар меҳмонхона фақат барои чаҳор кас ҷой будааст.
It became clear that in the guest house there was only room for four people.
Ман ғайр аз ҳамон духтар, ҳеҷ каси дигарро ба занӣ намегирам.
Besides that girl, I will not take another person as my wife.

Bonus:
Synonyms: шахс, одам, нафар

Notice in the first person that the plural is not used. This is because in Tajik, the plural form of the noun is not used after a number.

See also –
ҳар кас: everybody
ҳеҷ кас: somebody

кӯр

кӯр: blind

Кӣ гуноҳ кард: ин одам ё падару модараш, ки вай кӯр зоида шуд?
Who sinned: this man or his father and mother, that he was born blind?
Ҳаминашро медонам, ки ман кӯр будам ва акнун мебинам.
This I know, that I was blind and now I see.

Bonus:
Other meanings –
кӯр: blind person
кӯр: unwise; uninformed

кӯршавпарак: bat
кӯрмуш: mole

сарҳад

сарҳад: border

Сарҳади Тоҷикистон бо Афғонистон соли 1885 муқаррар карда шудааст.
The border of Tajikistan with Afghanistan was established in the year 1885.
Баҳори соли 1812 Бонапарт Наполеон беш аз нисфи лашкари худ ба сарҳадҳои ғарбии Русия наздик овард.
In the spring of 1812 Napolean Bonapart brought more than half of his army near the eastern borders of Russia.

Bonus:
Synonym: марз

сарҳадбон: border guard
сарҳадро бастан: to close the border

To use as an adjective, add ӣ –
ҳодисаи сарҳадӣ: border incident
ноҳияҳои сарҳадӣ: border regions

пиёз

пиёз: onion

Бисёр таомҳои тоҷикиро бо пиёз мепазанд.
Many Tajik dishes are cooked with onions.
Аввал гӯшт, пиёз, сабзиро бирён мекунанд.
First fry the meat, onions and carrots.

Bonus:
Notice that both of today’s sentences are written in the third person plural, but not translated into English that way.
Sentence #1: In Tajik the passive tense is not used as much as in English. The third person plural is usually used instead.
Sentence #2: In Tajik recipes are usually written in the third person plural, whereas in English they are usually written in the imperative.

пиёзи сабз: green onions
пиёзи ансул (or пиези анзур): Persian shallot

Short article about onions from the Tiroz website: Оё медонед ки пиёз қариб 500 намуд дорад (Did you know that there are nearly 500 types of onions).

фикр

фикр: thought, opinion

Фикри шумо фикри нав не.
Your thought is not a new thought.
Ҳозир фикри ҳамаро шунидан лозим.
Now it is necessary to hear everyone’s opinion.

Bonus:
Synonyms: андеша, хаёл

ба фикри ман: in my opinion
фикр кардан: to think
фикрӣ: mental
кори фикрӣ: mental work

озодфикр: free-thinking
парешонфикр: scatter-brained
ҳамфикр: like-minded

одам

одам: person, man, human

Он одамро намешиносам.
I don’t know that person.
Падараш одами иззатманд буда, ҳама ӯро ҳурмат мекарданд.
His father was an honourable man and everybody respected him.

Bonus:
одамизод: humankind
одамкуш: murderer
одамдузд: kidnapper
одамхӯрӣ: cannibalism

Одам is also the name of the first human, translated in English as Adam.

фурсат

фурсат: opportunity

Фурсат расид, ки ман бо фарзандонам ба Самарқанд равам.
An opportunity arose for me to go to Samarkand with my children.
Ҳоким фурсати гурехтан наёфта, дар даруни қалъаи шаҳр пинҳон шуд.
Hokim, not finding a chance to flee, hid inside the town fort.

Bonus:
фурсат додан: to give an opportunity or chance
фурсатро аз даст додан: to give up the chance, to lose the opportunity
фурсат ёфтан: to find an opportunity