Tag: verb

умр ба сар бурдан

умр ба сар бурдан: to live

Дар ҷангал рӯбоҳ, гург ва дигар ҳайвонҳо умр ба cap мебаранд.
In the forest foxes, wolves and other animals live.
Калонтарин кӯли Шарқи Дур – Ханкай мебошад, ки обаш ширин аст, дар сохилҳои он паррандаҳои гуногуни обӣ умр ба сар мебаранд.
The largest lake in the Far East is Lake Khanka, whose water is fresh, and on whose banks live various water birds.

Bonus:
Synonyms: зистан, зиндагӣ кардан

In the first sentence, notice that the words рӯбоҳ (fox) and гург (wolf) don’t have plural endings. In Tajik, when you list several plural nouns, only the last item in the list needs the plural ending.

ба зиндон партофтан

ба зиндон партофтан: to throw in prison

Вайро ба зиндон партофт, то даме ки қарзашро адо кунад.
They threw him in prison, until he could pay off his debt.
Суғдиён Тархунро ба зиндон партофтанд ва ба ҷои ӯ Fypaқpo ба тахт шинонданд.
The Sogdians threw Tarkhun in prison and put Gurak on the throne in his place.

Bonus:
Synonyms: зиндонӣ кардан, ҳабс кардан

зиндон: prison
партофтан: to throw

истифода бурдан

истифода бурдан: to use

Оби Кофарниҳонро барои обёрии водиҳои Ҳисор, Кофарниҳон Бешкент истифода мебаранд.
The water of the Kofarnihon (River) is used for the irrigation of the Hisor, Kofarnihon and Beshkent valleys.
Харитаи олами Батлимусро баҳрнавардон ва сайёҳон чордаҳ аср истифода бурданд.
Mariners and travelers used Batlimus’ world map for fourteen centuries.

Bonus:
Claudius Ptolemy was a Greek geographer whose Arabic name is Batlimus.

In Tajik, the subject or the object of the sentence can be written first. In the second sentence, the object comes before the subject. The direct object marker ро shows that the map is the object. You can also write the sentence with the subject first –
Баҳрнавардон ва сайёҳон харитаи олами Батлимусро чордаҳ аср истифода бурданд.

ҷорӣ шудан

ҷорӣ шудан: to flow

Калонтарин дарёи Амрикои Шимолӣ – Миссисипи мебошад, ки аз кӯҳҳои Аппалачи ҷорӣ мешавад.
The largest river in North America is the Mississippi, which flows from the Appalachian mountains.
Оё аз як чашма ҳам оби ширин ва ҳам оби талх ҷорӣ мешавад?
Can fresh water and also bitter water flow from one spring?

Bonus:
Synonym: равон шудан

ҷорӣ: flowing, running

солӣ ҷорӣ: current year
оби ҷорӣ: running water
ҷорӣ шудани вақт: the passing (flowing) of time

ҷудо шудан

ҷудо шудан: to become separated, divided

Шаҳри Берлин ба ду қисм ҷудо шуд.
The city of Berlin was separated into two parts.
Мошини дарздӯзӣ ба се гурӯҳ ҷудо мешавад – дастӣ, пойӣ, барқӣ.
Sewing machines are divided into three groups – hand, foot and electric.

Bonus:
Synonyms: канда шудан, тақсим шудан

ҷудо шудан: to separate, to become separated (passive)
ҷудо кардан: to separate (active)

In Tajik, шудан and кардан are helper verbs that are combined with nouns. Шудан means to become, and is used for passive verbs. Кардан means to do and is used for active verbs.
Ман инро ба ду қисм ҷудо кардам. I separated this into two parts.
Инро ба ду қисм ҷудо шуд. This was separated into two parts.

тарбия кардан

тарбия кардан: to raise, to bring up

Хирс бачаҳои худро то ду-солагӣ тарбия мекунад.
A bear raises its young until they are two years old.
Пас аз вафоти падару модар Бедилро амакаш Мирзо Қалаидар тарбия мекунад.
After the death of his father and mother Bedil was brought up by his uncle Mirzo Qalandar.

Bonus:
Synonym: ба воя расондан

тарбия: nurture (noun), education, training
тарбияи бадан: physical education

ба хоби зимистона рафтан

ба хоби зимистона рафтан: to hibernate

Ҳангоми саршавии фасли тирамоҳ хазандаҳо дар ковокиҳо ё ғорҳо ҷамъ шуда ба хоби зимистона мераванд.
At the beginning of autumn reptiles gather together in holes or caves and hibernate.
Чандин ҷонварони хунгарм, мисоли хирс, хорпушт, санҷобҳои заминӣ баробари фарорасии зимистон ба хоби зимистона мераванд.
Several warmblooded creatures, for example, bears, porcupines and ground squirrels hibernate with the approach of winter.

Bonus:
To see sentences where hibernation is used as a noun you can read this post –
хоби зимистона: hibernation (noun)

The suffix -а is added to the word зимистон (winter) because the word winter is functioning as an adjective.

аз хоби зимистона хестан: to wake up from hibernation

Some animals, like tortoises and salamanders, also sleep in the summer to avoid the hot weather.
хоби тобистона: estivation, aestivation
ба хоби тобистона рафтан: to estivate, to aestivate

ваъда кардан

ваъда кардан: to promise

Китоберо, ки ба шумо ваъда карда будам, фиристодам.
I sent the book that I had promised to you.
Онҳо ваъда карданду шумо ба суханҳои онҳо бовар кардед?
They promised and you believed what they said?

Bonus:
Synonyms: ваъда додан, қавл додан, аҳд кардан

ваъда: promise (noun)

In Tajik nouns can be combined with helper verbs to form other verbs. The noun ваъда can be combined with the verbs кардан, додан, and намудан to give 3 different verbs (ваъда кардан, ваъда додан, ваъда намудан) that can all be translated in English as “to promise”.

парвоз кардан

парвоз кардан: to fly

Пингвинҳо парвоз намекунанд, аммо хеле хуб шино карда метавонанд.
Penguins don’t fly, but they can swim very well.
Сӯзанак дар як соат панҷоҳ километр парвоз мекунад.
A dragonfly flies fifty kilometres per hour.

Bonus:
Synonym: паридан

Combine парвоз with a form of кардан to form an adjective
парвозкунанда: flying
мошини парвозкунунда: flying car

Compound words –
тезпарвоз: fast-flying
уқоби тезпарвоз: fast-flying eagle
баландпарвоз: high-flying
парандаи баландпарвоз: high-flying bird

бахшидан

бахшидан: to forgive

Ва хоҷаи он ғулом, раҳмаш омада, вайро озод кард ва қарзашро ба вай бахшид. .
And the master of that slave had pity, released him, and forgave him his debt.
Агар бародарат рӯзе ҳафт бор зидди ту гуноҳ кунад ва рӯзе ҳафт бор баргашта, гӯяд: “Тавба кардам”, — ӯро бахш.
If your brother sins against you seven times in the day, and seven times comes back and says, “I repent”, – forgive him.

Bonus:
Synonym: авф кардан

The verb бахшидан also means to give, to give without getting anything in return, to present.
Ин кордро ба ту мебахшам. I give you this knife. I present to you this knife.

The verb бахшидан is also used as a helper verb and can  be substituted for the verb додан
илҳом бахшидан, илҳом додан: to inspire, to give inspiration
нур бахшидан, нур додан: to illuminate, to give light
шифо бахшидан, шифо додан: to heal, to give healing

The stem of the verb, -бахш, can be combined with a noun to form an adjective.
илҳомбахш: inspiring
нурбахш: illuminating
шифобахш: healing