мурғобӣ

мурғобӣ: duck

Ҳамаи мурғобиҳо шиновари хуб мебошанд.
All ducks are good swimmers.
Тухми мурғобӣ хуштамъ нест, бинобар ин, онҳоро барои гӯшташон парвариш мекунанд.
Duck eggs are not tasty, so they are raised for their meat.

Bonus:
Here is an easy to read children’s story about a chicken, a duck and a mouse.
Мурғ, мурғобӣ ва муш

Some other birds:
гунҷишк: sparrow
мурғ: chicken
қу: swan
бум: owl
тӯтӣ: parrot
шутурмурғ: ostrich
кабк: partridge
лаклак: stork
булбул: nightingale
уқоб: eagle

нӯл

нӯл: beak

Бумҳо нӯли қатшуда ва чанголҳои тез доранд.
Owls have curved beaks and sharp claws.
Шакл ва андозаи нӯлҳои парандагон гуногун мешавад ва ба тарзи хӯрокхӯрии онҳо вобаста мебошад
The shape and size of birds’ beaks are varied and related to the way they eat their food.

Bonus:
нӯлборик: thin-beaked
нӯлдароз: long-beaked
нӯлдор: beaked, having a beak
нӯл задан: to peck

уқоб

уқоб: eagle

Уқоб парандаи бузургҷусса ва баландпарвоз, ки ҷонварҳои хурдро шикор мекунад.
An eagle is a large-bodied and high-flying bird that hunts small animals.
Рӯзе аз лонаи уқоб, ки дар қуллаи баландтарини кӯҳ ҷойгир буд, тухме ба замин афтод. 
One day from an eagle’s nest, which was on the top of the highest mountain, an egg fell to the ground.

Bonus:
Some other birds:
гунҷишк: sparrow
мурғобӣ: duck
мурғ: chicken
қу: swan
бум: owl
тӯтӣ: parrot
шутурмурғ: ostrich
кабк: partridge
лаклак: stork
булбул: nightingale

The second sentence is the beginning of a short story about an eagle that was raised with chickens. You can read it here: Уқоб ва мурғҳо

мурғи марҷон

мурғи марҷон: turkey

Мурғи марҷон дар асри XVI ба Аврупо ва баъдтар ба Тоҷикистон оварда шуд.
Turkeys were brought to Europe in the 16th century, and later brought to Tajikistan.
Мурғи марҷонро асосан барои гӯшт мепарваранд ва гӯшташ бомаза аст.
They raise turkey mainly for its meat and its meat is delicious.

Bonus:
The first sentence is in the singular, but in English the plural was a better translation. You could also translate it, “The turkey was brought…”.

You can learn more animals at Quizlet – боғи ҳайбонот. The matching game is fun, and if you need a real challenge try the gravity game.

шутурмурғ

шутурмурғ: ostrich

Дар байни парандаҳо шутурмурғи африҳоӣ калонтарин мебошад.
Among birds, the African ostrich is the biggest.
Шутурмурғҳо гурӯҳ – гурӯҳ шуда зиндагӣ мекунанд, ва тухми растаниҳо, ҳашарот ва калтакалосҳоро мехӯранд
Ostriches live in groups and eat seeds, insects and lizards.

Bonus:
шутур: camel
мурғ: chicken

Some other birds:
гунҷишк: sparrow
мурғобӣ: duck
уқоб: eagle
қу: swan
булбул: nightingale
бум: owl
тӯтӣ: parrot

калмурғ

калмурғ: vulture

Калмурғ лонаашро дар болои дарахтони баланд месозад.
The vulture builds its next on the top of high trees.
Калмурғ охири март – аввали апрел як тухм мегузорад.
The vulture lays one egg at the end of March or beginning of April.

Bonus:
кал: bald
мурғ: bird

If you want to read more about vultures you can do that on the Tiroz website – Калмурғ

See other words that have appeared on Tajik Word of the Day here: Tag: Birds

бум

бум: owl

Бум дар шаб ба шикор мебарояд.
The owl comes out at night to hunt.
Паррандаҳои соҳибчангол, масалан, бум шабона бисёр хуб мебинад.
Birds with claws, for example the owl, can see very well at night.

Bonus:
Other birds:
кабк: partridge
уқоб: eagle
лаклак: stork
булбул: nightingale

кабк

кабк: partridge

Фақат қаҳ-қаҳи кабкон ва шар-шари оби чашма ба гӯш мерасад.
Only the chirp-chirp of partridges and the gurgle of the spring water is heard (reaches the ear).
Кабк қариб дар ҳамаи кӯҳҳои Тоҷикистон вомехӯрад.
One can come across a partridge in almost all the mountains of Tajikistan.

Bonus:
If you have a better translation for the sounds that partridges and waterfalls make, please make a note in the comments and I may change it.
In Tajik there are a lot of great words for sounds of things. Onomatopoeia is the formation of a word from a sound. In Tajik those are called калимаҳои тақлидӣ. The word тақлид means imitation or mimicry. Here are a few examples. This would be a fun thing to have a conversation about, so if you know of others please write them in the comments.
шибир-шибири борон: the drip-drop of rain
чир-чири малах: chirping of locusts
пичир-пичир: whispering
гулдур-гулдури раъду барқ: the roll of thunder
тақар-туқур: crashing and banging
ак-аки саг: the barking of a dog

лаклак

лаклак: stork

Дар олам ҳабдаҳ намуди лаклакҳо мавҷуданд. Дар Тоҷикистон ду намуд – лаклакҳои сафед ва сиёҳ зиндагӣ мекунанд.
In the world there are seventeen types of stork. In Tajikistan two types of stork live – white storks and black storks.
Лаклаки сиёҳ нисбат ба лаклаки сафед хурдтар аст.
The black stork compared to the white stork is smaller.

Bonus:
Some Tajik children’s stories have storks. You can read one here: Рӯбоҳ ва Лаклак(The Fox and the Stork).

булбул

булбул: nightingale

Марям булбул барин месарояд.
Mariam sings like a nightingale.
Булбул паррандаи хурдакаки зебо ва хушовоз мебошад.
A nightingale is a small, beautiful and sweet-singing bird.

Bonus:
Here is a proverb. Feel free to discuss the meaning and when you could use this proverb in the comments below.
Шахси беватан – булбули бечаман.
A person without a homeland is like a nightingale without a meadow.
Tajik Wikipedia has a short article about nightingales that is not too difficult to read.