Tag: compound word

бисёркунҷа

бисёркунҷа: polygon

Бисёркунҷаҳоро мувофиқи миқдори кунҷҳояш ном мебаранд.
Polygons are named according to the quantity of their corners.
Дар кадом бисёркунҷа миқдори диагоналҳо ба миқдори тарафҳо баробар аст?
In which polygon is the quantity of diagonals equal to the quantity of sides?

Bonus:
бисёр: many
кунҷ: corner

Here are some other compound words that start with бисёр –
бисёрзабонӣ: multilingual
бисёрзанӣ, бисёршавҳарӣ: polygamy
бисёрхудоӣ: polytheism
бисёрошёна: multi-storied (building)

зеризаминӣ

зеризаминӣ: underground

Обҳои зеризаминӣ барои нӯшокӣ ва обёрӣ истифода мебаранд.
They use underground water for drinking and irrigation.
Сарватҳои зеризаминии металлӣ асосан дар Тоҷикистони Шимолӣ ва Марказӣ мавҷуданд.
Underground metallic resources exist mainly in North and Central Tajikistan.

Bonus:
роҳи оҳани зеризаминӣ: underground railway; subway
чашмаҳои зеризаминӣ: underground springs
гузаргоҳи зеризаминӣ: underground walkway; underpass

обёрӣ

обёрӣ: irrigation

Дар Италия як қисми оби дарёи Поро барои обёрӣ истифода мебаранд.
In Italy a portion of the water of the Po River is used for irrigation.
Солҳои охир барои зиёд кардани замини пахта чанд системаи обёрии калон сохта шуда буд.
In recent years several large irrigation systems have been built for the expansion of the cotton fields.

Bonus:
Synonym: обдиҳӣ

обёрӣ кардан: to irrigate
замини обёришуда: irrigated land
обёрии сунъӣ: man-made irrigation; irrigation canals

халтадор

халтадор: marsupial

Ширхӯрон ба се зерсинф ҷудо шуда буданд: тухмзойҳо, халтадорон ва ҳамроҳакдорон.
Mammals have been separated into three subclasses: egg-layers, marsupials and placental mammals.
Дар Австралия бисёр намуди ҳайвонот ҳаст, ки дар дигар ҷо нестанд, масалан, аз халтадоран – кенгуру, хирси коала, вомбатҳо.
In Australia there are many kinds of animals that are not found in other places, for example, from marsupials – kangaroos, koala bears and wombats.

Bonus:
халта: sack, pouch
дор: stem from доштан, to have
халтадор: having a pouch or sack, pouched
ширхӯрони халтадор: pouched mammals, marsupials

ҳамроҳак: placenta
ҳамроҳакдор: placental, having a placenta

The suffix дор is common in Tajik. Here are some more examples –
думдор: having a tail, tailed
мӯҳрадор: having a backbone, vertebrate
шохдор: having horns, horned
пашмдор: having fur, furry
чанголор: having talons or claws, clawed
болдор: having wings, winged

арчаи солинавӣ

арчаи солинавӣ

Арчаи солинавии пойтахти Узбакистон бо беш аз ҳазор бозича оро дода шудааст.
The New Year’s tree in the capital of Uzbekistan has been decorated with more than a thousand ornaments.
Дар пойтахти Тоҷикистон баландтарин арчаи солинавӣ дар таърихи кишвар гузошта шудааст: баландии он 28 метрро ташкил медиҳад.
In the capital of Tajikistan the tallest New Year’s tree in the history of the country has been put up: the height of it is 28 metres.

Bonus:
арча: pine tree

In Tajikistan people decorate trees for New Year’s in the same way people in some countries decorate trees for Christmas.

The compound word, солинавӣ, is formed from the words сол (year) and нав (new).
шеъри солинавӣ: New Year’s poem
урфу одатҳои солинавӣ: New Year’s customs and traditions
барномаҳои солинавӣ: New Year’s programs
тӯҳфаи солинавӣ: New Year’s present

Both of today’s sentences come from this news article on sputnik-tj: Арчаҳои кӣ беҳтар: арчаи зеботарин дар кадом кишвари Осиёи марказӣ гузошта шудааст (Whose trees are better: the prettiest tree has been put up in which Central Asian country)

шамшерзанӣ

шамшерзанӣ: sword fighting, swordsmanship

Падарам дар ҷавониаш ба варзиши шамшерзанӣ машғул буд.
My father was involved in the sport of sword-fighting in his youth.
Аспсаворӣ, тирандозӣ ва шамшерзанӣ вазифаи ҳар як мард буд.
Horse riding, archery and swordsmanship was the job of every man.

Bonus:
This word is formed from –
шамшер: sword
зан: present tense stem of the verb задан, to hit
ӣ: suffix

шамшерзан: sword-fighter, swordsman

нӯгтез

нӯгтез: pointed, sharp

Дар давраи ибтидои асрҳои миёна, каллапӯши анъанавии тоҷикон кулоҳи нӯгтез буд.
At the beginning of the Middle Ages, the traditional hat of the Tajiks was a pointed hat.
Марминҷон растании бисёрсолаи буттагӣ буда, тана ва барги он бо хорчаҳои нӯгтез иҳота гардидаанд.
The raspberry is an perennial bushy plant; its body and leaves are surrounded with small sharp thorns.

Bonus:
нӯг: point, tip
тез: sharp

Other compound words with тез
гӯштез: sharp-eared, having keen hearing
зеҳнтез: sharp-minded
тезбин: sharp-sighted
тезчангол: sharp-clawed

нерӯгоҳи барқи обӣ

нерӯгоҳи барқи обӣ: hydroelectric power plant

Нерӯгоҳи барқи обии Норак дар дарёи Вахш сохта шудааст.
The Nurek hydroelectric power plant was built in the Vakhsh river.
Сохтмони калонтарин нерӯгоҳи барқи обӣ дар Осиёи Марказӣ – НБО Роғун соли 1976 оғоз гардида буд.
Construction of the largest hydroelectric power plant in Central Asia, Rogun HEPP, began in the year 1976.

Bonus:
НБО is the abbreviation for нерӯгоҳи барқи обӣ. The Russian abbreviation is ГЭС (for Гидроэлектростанция), and sometimes in Tajikistan people say the Russian abbreviation “гэс”, as a word, instead of saying нерӯгоҳи барқи обӣ.

нерӯ: power
барқ: electricity
об: water

Here water is used as an adjective which is why the letter ӣ is added to the end.
обӣ: water (adj), of water

The word гоҳ (place) is used in many compound words that are places. Here are some examples.
нерӯгоҳ: power plant; power station
хобгоҳ: dormitory
паноҳгоҳ: shelter
истгоҳ: station
даромадгоҳ: entrance

тобовар

тобовар: resistant, able to withstand

Дарахти нок ба хунукӣ тобовар буда, баландқад ва дарозумр мебошад.
The pear tree is resistant to cold, tall, and long-living.
Дар ин шаҳрҳо биноҳои серошёнаи ба зилзила тобовар месозанд.
In these cities they build earthquake resistant multi-storey buildings.

Bonus:
ба ҳарорати баланд тобовар: able to withstand high temperatures
ба шароити иқлим тобовар: able to withstand the climate conditions
ба хушкӣ тобовар: resistant to dry (conditions)
ба касалӣ тобовар: resistant to illness
ба антибиотикҳо тобовар: resistant to antibiotics

ҳазорсола

ҳазорсола: thousand years, of a thousand years, thousand-year old

Адабиёти тоҷик таърихи ҳазорсола дорад.
Tajik literature has thousand-year old history.
Маданияти ҳазорсолаи Шарқ ба маданияти Юнон ва дигар мамлакатҳои Ғарб таъсири бузург расонид.
The thousand-year old culture of the East had a huge influence on the culture of Greece and other Western cultures.

Bonus:
таърихи бисёрҳазорсола: history of many thousands of years
таърихи қариб сеҳазорсола: history of almost three thousand years
дар давоми ҳазорсолаҳо: during the course of thousands of years