talktajik

шамшер

шамшер: sword

Шамшери онвақта дарози борик ва нӯгтез буд, ва дастаи онро ба шакли мор месохтанд.
The sword of that time was long, thin and sharp, and its handle was in the shape of a snake.
Аз биринҷӣ аслиҳа, аз ҷумла шамшер ва пайкон сохтанд.
From brass they made weapons, for example swords and arrowheads.

Bonus:
шамшерзанӣ: sword-fighting
шамшери якдама: single-edged sword
шамшери дудама: double-edged sword

Other weapons:
ханҷар: dagger
найза: spear
тир: arrow
тиру камон: bow and arrow
гурз: mace
тӯп: cannon
милтиқ: rifle

нӯгтез

нӯгтез: pointed, sharp

Дар давраи ибтидои асрҳои миёна, каллапӯши анъанавии тоҷикон кулоҳи нӯгтез буд.
At the beginning of the Middle Ages, the traditional hat of the Tajiks was a pointed hat.
Марминҷон растании бисёрсолаи буттагӣ буда, тана ва барги он бо хорчаҳои нӯгтез иҳота гардидаанд.
The raspberry is an perennial bushy plant; its body and leaves are surrounded with small sharp thorns.

Bonus:
нӯг: point, tip
тез: sharp

Other compound words with тез
гӯштез: sharp-eared, having keen hearing
зеҳнтез: sharp-minded
тезбин: sharp-sighted
тезчангол: sharp-clawed

анъанавӣ

анъанавӣ: traditional

Дар боғи ботаникӣ намунаи хонаҳои анъанавии тоҷикон сохта шудааст.
In the botanic gardens, a sample of traditional Tajik homes has been built.
Яке аз чорводории анъанавӣ дар Тоҷикистон гӯсфандпарварӣ мебошад.
One of the traditional areas of animal farming in Tajikistan is sheep-raising.

Bonus:
Synonym: суннатӣ

анъана: tradition
ғайрианъанавӣ: non-traditional

сурудҳои анъанавии занони тоҷик: traditional Tajik women’s songs
либосҳои анъанавӣ: traditional clothes
мусиқии анъанави: traditional music

The suffix ӣ is added to change a noun into an adjective, but because the word анъана ends in a vowel, the ending is вӣ instead of ӣ.
Other examples of this:
афсона: fairy tale, story
афсонавӣ: fictitious
Италия: Italy
Италиявӣ: Italian
лаҳҷа: dialect
лаҳҷавӣ: dialectical

шарқ

шарқ: east

Афғонистон аз ҷанубу шарқ бо Покистону Чин ҳамсарҳад мебошад.
Afghanistan borders Pakistan and China from the south and the east.
Дар вилояти Хатлон ҳаво абрнок шуда, шамол аз самти шарқ 3-8 метр дар як сония мевазад.
In the Khatlon region it is cloudy, and the wind is blowing from the east at 3-8 metres per second.

Bonus:
Add ӣ to change this word to an adjective:
шарқӣ: eastern

Шарқ also means the East, the Orient.
шарқиёна: oriental
шарқшинос: one who studies the East

гирду атроф

гирду атроф: surrounding, around

Барои халқҳои мамлакатҳои гирду атрофи кӯҳҳои Анд хатарноктарин офати табиӣ зилзила аст.
For the people of the countries surrounding the Andes mountains, the most dangerous natural disaster is the earthquake.
Дар гирду атрофи обанбор сӯзанакҳои гуногун парвоз карда, ҳашаротро дошта мехӯранд.
A variety of dragonflies fly around the reservoir, catching and eating insects.

Bonus:
Synonyms: гирду пеш, гирдогирд

атроф: side, surroundings (noun)
Кӯлоб ва гирду атрофаш: Kulob and its surroundings

давидан

давидан: to run

Шодӣ ба пеши модараш давид.
Shodi ran to his mother.
Шутурмурғ бузургтарин паранда мебошад, ки қадаш то ба се метр мерасад ва хеле тез медавад.
An ostrich, the biggest bird, can grow to a height of three metres and runs very fast.

Bonus:
Synonym: тохтан

ба ҳар тараф давидан: to try hard to get something done
даводав: running about
давондан: to make someone or something run (as in a horse)
тездав: fast-running (adj.), swift

Learn more verbs on Memrise: Tajik First 100 Verbs

ваҳшӣ

ваҳшӣ: wild

Дар бисёр ҷойҳо хукҳои ваҳширо барои пӯст ва гӯшт шикор мекунанд.
In many places they hunt wild pigs for their skin and meat.
Ҳайвони ваҳшие ки ман дидам, монанди паланг буд, пойҳояш чун пойҳои хирс, ва даҳонаш чун даҳони шер.
The wild animal that I saw was like a leopard, its feet were like the feet of a bear, and its mouth like a lion’s mouth.

Bonus:
Synonym: ёбоӣ

говмеши ваҳшӣ: wild buffalo
аспи ваҳшӣ: wild horse
оҳуи ваҳшӣ: wild deer
дарёи ваҳшӣ: wild river

ноябр

ноябр: November

Пасфардо, якуми ноябр ва оғози моҳи охирини фасли тирамоҳ.
The day after tomorrow is the first of November and the beginning of the last month of autumn.
Дар ИМА рӯзи Шукргузорӣ дар чаҳорум панҷшанбеи моҳи ноябр ҷашн гирифта мешавад.
In USA Thanksgiving Day is celebrated on the fourth Thursday of the month of November

Bonus:
Months in Tajik aren’t capitalized.
Here are the rest of them:
январ: January
феврал: February
март: March
апрел: April
май: May
июн: June
июл: July
август: August
сентябр: September
октябр: October
ноябр: November
декабр: December

шутурмурғ

шутурмурғ: ostrich

Дар байни парандаҳо шутурмурғи африҳоӣ калонтарин мебошад.
Among birds, the African ostrich is the biggest.
Шутурмурғҳо гурӯҳ – гурӯҳ шуда зиндагӣ мекунанд, ва тухми растаниҳо, ҳашарот ва калтакалосҳоро мехӯранд
Ostriches live in groups and eat seeds, insects and lizards.

Bonus:
шутур: camel
мурғ: chicken

Some other birds:
гунҷишк: sparrow
мурғобӣ: duck
уқоб: eagle
қу: swan
булбул: nightingale
бум: owl
тӯтӣ: parrot

қадима

қадима: ancient

Самарқанд шаҳри қадима мебошад, ва қисмати зиёди мардуми ин шаҳри қадима тоҷик аст.
Samarkand is an ancient city, and a large segment of the people of this ancient city is Tajik.
Бисёр давлатҳои Африқо тамаддуни қадима доранд, масалан Миср ва Гана.
Many countries in Africa have ancient civilizations, for example Egypt and Ghana.

Bonus:
synonym: бостонӣ

If you are up for a challenge, you can read about the ancient city of Samarkand on Tajik Wikipedia: Самарқанд