Tag: adjective

табиӣ

табиӣ: natural

Дар Тоҷикистон ғайр аз кӯлҳои табиӣ кӯлҳои сунъӣ низ мавҷуданд.
In Tajikistan, in addition to natural lakes there are also man-made lakes.
Нахҳои табииро аз зағир, пахта, ҷут, канаб, пашми ҳайвонот ва пилла тайёр мекунанд.
Natural fibers are prepared from flax, cotton, jute, hemp, animal hair and cocoons.

Bonus:
When a suffix is added to a word ending in ӣ, the ӣ is changed to и; the letter ӣ can’t occur in the middle of the word. See an example in the second sentence where the -ро is added to табиӣ – нахҳои табииро.

табият: nature

сарватҳои табиӣ: natural resources
офати табиӣ: natural disaster
гази табиӣ: natural gas

тез

тез: sharp

Муш бо дандончаҳои тезаш бандро зуд бурид.
The mouse quickly cut the cord with its sharp little teeth.
Қайчӣ асбоби тези дӯзандагӣ буда, аз замонҳои қадим маълум аст.
Scissors are a sharp sewing tool that have been around since ancient times.

Bonus:
Antonym: кунд (blunt)

Alternate meanings –
тез: quickly (adv.), fast (adj.)
тез: spicy

Корди тез тез мебурад. A sharp knife cuts quickly.

зеҳни тез: sharp mind
кунҷи тез: sharp corner
тезчангол: sharp-clawed

There are a lot of compound words that use тез, using all three definitions of тез. Reading through lists of words like that is a great way to increase your vocabulary. You can see a list of compound words with тез in this Tajik dictionary, page 341.

диққатҷалбкунанда

диққатҷалбкунанда: captivating, fascinating

Aфсонахонӣ барои кӯдакон хеле шавқовар ва диққатҷалбкунанда аст. 
Storytelling for children is very interesting and fascinating.
Ибораҳои рекламавӣ бояд диққатҷалбкунанда бошанд ва таъиноти асосии молро дар бар гиранд.
Advertising phrases should be captivating and contain the main purpose of the product.

Bonus:
Synonyms: шавқовар, ҷозибадор, дилкаш

диққат: attention
ҷалб кардан: to attract; to pull towards; to draw in

Challenge: How many times can you use this word in your conversations today? One? Five? More?

ҳамешасабз

ҳамешасабз: evergreen

Санавбар дарахти сузанбарги хамешасабз мебошад.
Spruce is a “needle-leaf” evergreen tree.
Лимӯ  дарахти ҳамешасабз буда, то панҷ метр қад мекашад.
The lemon tree is an evergreen tree that grows to five metres.

Bonus:
ҳамеша: always
сабз: green

фаъол

фаъол: active

Каждум, асосан, шабона фаъол аст.
A scorpion is mainly active at night.
Модарам дар соҳаи сиёсат фаъол аст.
My mother is active in politics.

Bonus:
Synonyms: серҳаракат, чаққон

фаъолият: activity, action
фаъолона: actively

металлҳои фаъол: active metals (chemistry)

аврупоӣ

аврупоӣ: European

Дар қисми аврупоии Русия зичии аҳолӣ дар 1 километри мураббаъ 26 нафар мебошад.
In the European section of Russia the population density is 26 people per square kilometre.
Баҳрнаварди нахустини аврупоӣ, ки бо роҳи ғарбӣ ба Ҳиндустон сафар намуд, Христофор Колумб буд.
The first European mariner who traveled on the western route to India, was Christopher Columbus.

Bonus:
Аврупо: Europe

Adding the letter ӣ changes Europe (a noun) to European (an adjective).

Африқо: Africa
Африқоӣ: African
Амрико: America
Амрикоӣ: American
Австралия: Australia
Австралиягӣ: Australian
Осиё: Asia
Осиёӣ, Осиёгӣ: Asian

сурх

сурх: red

Нилуфар дуто себи сурх канда, якто ба ман доду яктоашро худаш гирифт.
Nilufar picked two red apples; she gave one to me and took one for herself.
Шомгоҳон шумо мегӯед: “Ҳаво хуб мешавад, чунки осмон сурх аст”.
In the evening you say, “The weather will be good, because the sky is red”.

Bonus:
сур-сурх: bright red

ҳуҷайраҳои сурхи хун: red blood cells
қаламфури сурх: red pepper
сурх кардан: to brown, (as when frying meat or baking bread)
сурх шудан: to turn red, to be embarrassed: to turn brown (when cooking)

You can see more colour words here: Word of the Day, tag: colour

You can learn more colour words at Decks (formerly Memrise) here: Tajik Colours. The site is free to use, but you have to sign in.

каб-кабуд

каб-кабуд: bright blue

Хоҳарам мӯйи дароз ва чашмони каб-кабуд дорад.
My sister has long hair and bright blue eyes.
Самад аз хунукӣ меларзид ва лабонаш каб-кабуд буданд.
Samad was shivering from the cold and his lips were bright blue.
Bonus:
You can also translate this as “very blue” or “deep blue”.

кабуд: blue

In Tajik when you repeat a word, or a part of a word, it accentuates the meaning of the word. Here are some more examples –
сап-сафед: very white, bright white
сип-сиёҳ: very black, the blackest black
суп-сурх: very red, bright red
заб-зард: very yellow, bright yellow
каппа-калон: very big
тип-торик: very dark
наппа-нав: brand new

Do you have another example? Leave it in the comments.

In Tajik, the plural ending for inanimate (non-living) nouns is ҳо, but there are exceptions. The plural ending for animate (living) nouns is он, and body parts that occur in pairs can also take that ending, as shown in the two example sentences.
чашмон: eyes
лабон: lips

оҳанин

оҳанин: iron (adj.)

Ин дарвозаи оҳанин аст.
This is an iron gate.a
Дар Осиёи Миёна, дар асри якум, шамшерҳои дарози дудамаи оҳанин истифода мебурданд.
In Central Asia, in the first century, they used long double-edged iron swords.
Bonus:
оҳан: iron (noun)

You can add the suffix ин to some nouns to make them into adjectives –
санг: stone
сангин: stone (adj.), stony
ранг: colour
рангин: colourful
чирк: dirt
чиркин: dirty
чӯб: wood
чӯбин: wooden
мармар: marble
мармарин: marble (adj.), made of marble

қафаси оҳанин: iron cage
асои оҳанин: iron rod
мушти оҳани: iron fist

хуб

хуб: good

Вай ҳақиқатан зиндагии хуб дорад.
He truly has a good life.
Ҳар дарахте ки меваи хуб наоварад, бурида ва ба оташ партофта мешавад.
Every tree that does not produce good fruit will be cut down and thrown in the fire.

Bonus:
Synonyms: нағз, нек
Antonym: бад

хубтар: better
хубтарин: best
хубӣ: goodness

..