Tag: travel

кӯҳнавард

кӯҳнавард: mountaineer, alpinist

Се нафар рафикони мо кӯҳнавард мебошанд.
Three friends of ours are mountaineers.
Қуллаи Исмоили Сомониро соли 1933 кӯҳнаварди шӯравӣ Е.Абалаков фатҳ намудааст.
In 1933 the Soviet mountaineer E. Abalakov conquered peak Ismoil Somoni.

Bonus:
Synonyms: кӯҳгард, кӯҳпаймо

кӯҳнавардӣ: mountaineering

навард: present tense stem of навардидан
навардидан: to wrap, to travel

Навард is used in compound words and has the meaning of “traveller”.
раҳнавард: hiker, walker
қайҳоннавард: astronaut
баҳрнавард: mariner, seafarer

ғарбӣ

ғарбӣ: western

Дар ИМА, нерӯгоҳҳои барқи обӣ аксар дар қисмати ғарбии мамлакат инкишоф ёфтаанд.
In the USA, hydroelectric power plants were developed mostly in the western part of the country.
Баҳрнаварди португалӣ Васко да Гама соли 1497 соҳилҳои ғарбии Африқаро давр зада, ба уқёнуси Ҳинд ворид шуд.
In 1497, the Portuguese mariner, Vasco da Gama, circled the western shores of Africa and entered the Indian Ocean.

Bonus:
шимол: north
шарқ: east
ҷануб: south
ғарб: west

Add ӣ to make an adjective:
шимолӣ: northern
шарқӣ: eastern
ҷанубӣ: southern
ғарбӣ: western

The letter ӣ can’t be in the middle of a word, so when the letter и is added to ғарбӣ (as in both of the sample sentences) the ӣ is changed to и.

роҳи оҳан

роҳи оҳан: railroad

Сохтмони роҳи оҳан дар Чили зиёда аз даҳ сол давом кард.
The building of the railroad in Chile lasted more than ten years.
Роҳи оҳани нахустин дар ҷануби ҷумҳурӣ (Тирмиз – Душанбе) солҳои 1926-29 сохта шудааст.
The first railroad in the south of the country (Termez – Dushanbe) was built in the years 1926 – 1929.

Bonus:
роҳ: road
оҳан: iron

Learn other words for kinds of transportation at Memrise: Tajik Transportation.

Read about the building of the Dushanbe – Kurgonteppa railroad on Wikipedia: Роҳи оҳани Душанбе – Қурғонтеппа

ҳавопаймо

ҳавопаймо: aeroplane, plane

Ҳавопаймо бо шасту панҷ мусофир ба шаҳри Тошканд расид.
The plane arrived in Tashkent with sixty-five passengers.
Ҳавопаймо аз болои уқёнуси Атлантик парвоз мекунад.
The aeroplane will fly over the Atlantic ocean.

Bonus:
Synonym: тайёра

In Tajikistan many people still use the Russian word for aeroplane, самолёт, instead of the Tajik word.

ҳавопаймоӣ: flight, flying
мактаби ҳавопаймоӣ: flight school

сайёҳ

сайёҳ: traveler, tourist

Ҳар сол ба Италия бештар аз 35 миллион нафар сайёҳон меоянд.
Every year more than 35 million tourists come to Italy.
Дар ИМА 50 парки миллӣ мавҷуд аст, ки онҳоро соле бештар аз 30 миллион сайёҳон тамошо мекунанд.
In the USA there are 50 national parks that more than 30 million tourists visit in a year.

Bonus:
Synonyms: саёҳаткунанда, сафаркунанда, ҷаҳонгард

In Tajikistan the Russian loan word, турист, is still commonly used.

сайёҳӣ: tourism

In Tajikistan 2018 has been declared “Соли рушди сайёҳӣ ва ҳунарҳои мардумӣ”, the year of the development of tourism and handicrafts.

масофа

масофа: distance

Масофаи роҳи аз Душанбе то Роғун сад километр аст.
The distance of the road from Dushanbe to Rogun is one hundred kilometres.
Тоҷикистон дар Ҷануб ба масофаи 1030 км бо Ҷумхурии Афғонистон ҳамсарҳад мебошад.
Tajikistan in the south shares a border with the country of Afghanistan for a distance of 1030 km.
Bonus:
Synonym: дурӣ, фосиламасофаи мобайни Моҳ ва Замин: the distance between the moon and the earth

расидан

расидан: to arrive

Ман ба хона расидам.
I arrived at home.
Чун вақти зоидани Элишабаъ расид, ӯ писаре зоид.
When the time for Elizabeth to give birth arrived, she gave birth to a son.

Bonus:
This word can be used in a lot of contexts; people can arrive, letters can arrive, seasons can arrive, news can arrive etc. It can be translated “to reach” in certain situations, for example, you can reach (or arrive at) a certain age.

ба охир расидан: to end, to come to an end
ба пирӣ расидан: to reach old age
ба синни мактабӣ расидан: to reach school age

деҳа

деҳа: village

Мо имрӯз ба деҳа рафтанием.
We intend to go to the village today.
Роҳи деҳаи Самадободро таъмир карданд.
They repaired the village of Samadobod’s road.

Bonus:
Synonyms: деҳ, қишлоқ, русто

деҳанишин: one who lives in a village, village dweller
деҳагӣ: of the village, village (adj.); for example хонаи деҳагӣ ( village home)

Wikipedia has a short description of a деҳа: Деҳа

киштӣ

киштӣ: ship, boat

Киштии нав ба баҳр сар дода шуд.
The new ship was set afloat on the sea.
Баъди чанд соли кашфи Амрико, киштиҳои Васко да Гама Африкоро давр зада, ба Ҳиндустон расиданд.
Several years after the discovery of America, the ships of Vasco da Gama went around Africa and arrived at India.

Bonus:
If a word that ends in ӣ has a suffix attached to it then the ӣ is changed to an и, as in киштиҳо and киштии нав.

киштии бодбонӣ: sailing ship
киштии бухорӣ: steamship
киштии зиреҳпӯш: armoured ship
киштии зериобӣ: submarine (ship)
киштии нафткашонӣ: oil ship, oil tanker
киштии яхшикан: icebreaker ship

киштисоз: shipbuilder
киштисозӣ: shipbuilding

ҷазира

ҷазира: island

Ҷазираи аз ҳама калон Гренландия мебошад.
The biggest island of all is Greenland.
Баъзе ҷазираҳо дар уқёнус гурӯҳ-гурӯҳ вомехӯранд. Онҳоро галаҷазира меноманд.
Some islands in the ocean are found in groups. They are called an archipelago.

Bonus:
Definition of island in the Tajik dictionary –
ҷазира: хушкӣ дар миёни об (хоҳ хурд бошад хоҳ калон), ки об аз ҳар сӯ онро иҳота кардааст.
dry area in the water (sometimes small and sometimes big) that is surrounded by water on all sides.

ҷазиранишин: island-dweller, person who lives on an island

Tajiks also use the Russian loan word, архипелаг, for archipelago.