Tag: noun

макон

макон: place

Кӯҳсори дараҳои Варзоб ва Такоб макони растаниҳои шифобахш аст.
The mountain valleys of Varzob and Takob are a place of medicinal plants.
Ҳар кор замону макон дорад.
Everything has a time and a place.

Bonus:
Synonyms: ҷой, маҳал

зарфи макон: adverb of place (grammar)

кӯдак

кӯдак: child

Ҳангоме ки онҳо дар Баит-Лаҳм буданд, вақти таваллуди кӯдак фаро расид.
While they were in Bethlehem the time for the birth of the child arrived.
Дар Тоҷикистон бори нахуст Энсиклопедия (Донишнома) барои кӯдакон бо забони тоҷикӣ нашр шуд.
In Tajikistan for the first time an encyclopedia for children in Tajik has been published.

Bonus:
Synonym: тифл

кӯдаки навзод: newborn child
кӯдаквор: childlike
кӯдакдор: (adj.) having a child or children, as in зани кӯдакдор, a woman with a child

To pluralize something living you can use the suffix он instead of ҳо. Colloquially both endings are used, but in writing the suffix он is usually used.

ном

ном: name

Ҳамсарат Элисобат писаре хоҳад зоид ва ту ӯро Яҳё ном хоҳӣ гузошт.
Your wife Elizabeth will give birth to a son and you will give him the name John.
Ҳар кас барои ба қайд гирифта шудани номаш бояд ба шаҳри худ мерафт.
Everybody had to go to his own town to have his name registered.

Bonus:
номдор: famous, well-known
ном додан, ном мондан: to name

The word ном can be used in the sense of reputation or fame, as in English.
номҷӯӣ кардан: to seek a name (for oneself)

офтоб

офтоб: sun

Яке аз ситораҳо Офтоб мебошад.
One of the stars is the sun.
Гуфтанд, ки субҳ борон меборад, аммо офтоб баромад.
They said that in the morning it would rain, but the sun came out.

Bonus:
For today, in Dushanbe from Обу ҳаво (the Weather) –
Тулӯи офтоб: 07:37 (Sunrise)
Нишасти офтоб: 17:09 (Sunset)

офтобӣ: solar, of the sun (adj.)
системаи офтобӣ: solar system

баландӣ

баландӣ: height

Имсол баландии арча 25 метр буда, қутри он 12,5 метр мебошад.
This year the height of the New Year’s tree (pine tree) is 25 meters, and it’s diameter is 12.5 meters.
Садди Роғун бо баландии 335 метр баландтарин дар ҷаҳон мешавад.
The Rogun dam with a height of 335 meters  will be the highest in the world.

Bonus:
opposites – пастӣ (lowness), кӯтоҳӣ (shortness)

баланд: high (adj.)
Adding the suffix ӣ changes the adjective to a noun

баланд can also mean great, excellent, loud
баландӣ can also mean greatness, excellence, loudness

дил

дил: heart

Дили одам ба монанди дили ҳайвонҳои ширхӯр ба чор қисм тақсим мешавад.
A human heart, like the hearts of mammals, is divided into four sections.
Ман туро ҳеҷ фаромӯш намекунам, ёди ту ҳамеша дар дили ман мемонад.
I will never forget you; your memory will always be in my heart.

Bonus:
аз тахти дил: from the bottom of my heart
бо дилу ҷон: with heart and soul
дилсӯз: tenderhearted, compassionate

бум

бум: owl

Бум дар шаб ба шикор мебарояд.
The owl comes out at night to hunt.
Паррандаҳои соҳибчангол, масалан, бум шабона бисёр хуб мебинад.
Birds with claws, for example the owl, can see very well at night.

Bonus:
Other birds:
кабк: partridge
уқоб: eagle
лаклак: stork
булбул: nightingale

нилуфар

нилуфар: water lily

Дар дунё чил намуди нилуфар мерӯяд.
Forty kinds of water lily grow in the world.
Нилуфар гулест, ки дар кӯлҳо ва дигар обҳои истода месабзад.
A water lily is a flower that grows in lakes and other still waters.

Bonus:
Some other flower names:
садбарг: rose
офтобпараст: sunflower
наргис: daffodil

Learn more flower names at Memrise – Tajik Flowers. (You have to sign in to the site, but it is free to register.)
Read about water lilies on the Tiroz website: Гули Нилуфар.

маросим

маросим: ceremony

Маросимҳои тоҷику узбек фарқ доранд.
There is a difference between Tajik and Uzbek ceremonies.
Ҳар як халқ ид ва маросимҳое дорад, ки онро ба таври хос ҷашн мегирад.
Every people group has holidays and ceremonies that they celebrate in a special way.

Bonus:
маросими никоҳ: marriage ceremony
маросими дафн: burial ceremony
маросимҳои динӣ: religious ceremonies

маросимӣ: ceremonial

намуд

намуд: type, kind

Дар рӯи Замин панҷсад ҳазор намуди наботот ва аз як миллион зиёдтар намуди ҳайвонот мавҷуд аст.
On the earth there are 500,000 kinds of plants and more than one million kinds of animals.
Дар Тоҷикистон зиёда аз шашсад намуди алафҳои бегона мерӯяд.
More than six hundred types of weeds grow in Tajikistan.

Bonus:
Synonyms: шакл, сурат